सन् १९६० को दशकमा अनुसन्धानकर्ताहरूले मुटुको धड्कन बन्द हुँदैमा व्यक्तिको मृत्यु हुन्छ भन्ने मान्यतालाई चुनौती दिएका थिए । छाती थिच्ने ९क्लोज चेस्ट कम्प्रेसन्स र मुखमा मुख जोडेर श्वास दिने विधि अपनाएमा व्यक्ति बौरिने सम्भावना रहने तथ्य त्यतिबेला नै पत्ता लागेको थियो ।

यति गर्दा मुटु चल्यो र रक्तसञ्चार भयो भने पनि दिमाग ड्यामेज हुँदै जान्छ र व्यक्ति जिउँदो मुर्दाजस्तो प्रतिक्रियाविहीन अवस्था (भेजिटेटिभ)मा पुग्ने डाक्टरहरूको आँकलन छ । मुटु धड्किन छोडेको २० देखि ३० मिनेटमा पनि व्यक्तिलाई बौराउन सकिएन भने आश मार्नुपर्ने मान्यता डाक्टरहरूले राख्ने गरेका छन् । तर, २० मिनेटको यो अवधि भरपर्दो अनुसन्धानबाट प्रमाणित भएको भने होइन । यो अनुभवसिद्ध अनुमानमात्र हो ।

मुटु चल्न छोडेको घण्टौँसम्म पनि शरीर पूर्ण रूपमा मरिनसकेको उदाहरण पनि छन् । सन् २०११ मा जापानमा यस्तै भएको थियो । जापानकी एउटी युवती आत्महत्या गर्न भनेर जंगल पसिन् र ओभरडोज औषधि सेवन गरिन् । केही घण्टापछि जंगलको बाटो हुँदै हिँडेका बटुवाले उनलाई अचेत फेला पारे ।

आपत्कालीन उद्धारमा खटिएका अधिकारी घटनास्थलमा आउँदा उनको शरीरको तापक्रम २० डिग्री सेल्सियस थियो । उनको नाडीमा कम्पन थिएन । न त उनी श्वास फेरिरहेकी थिइन् । उनको मुटु सक्रिय गराउने प्रयास गरियो । तर, सकिएन ।

यति हुँदाहुँदै पनि उनलाई मुर्दाघर नपठाई सुविधासम्पन्न अस्पताल पठाइयो, जहाँ इसीएमओ मेसिनमा राखेर उनालाई जीवित बनाउने प्रयत्न भयो । यस्तो मेसिनमा कृत्रिम मुटु र फोक्सो जडान गरिएको हुन्छ, जसमार्फत शरीरमा रक्तसञ्चार सुचारु गरेर व्यक्तिलाई बौराउने गरिन्छ ।

घण्टौँको अनवरत प्रयासपछि उनको मुटुको सूक्ष्म कम्पन सुरु भयो । मृत्यु भएर ढलेकी उनी मरिसकेकीु थिइन् । तर, जंगलको चिस्यानका कारण उनको शरीरका कोषिका काम नलाग्नेगरी मरिसकेका थिएनन् । जंगलबाहिर उनले आत्महत्या प्रयास गरेकी भए त्यहाँको तापले गर्दा उनको शरीरका कोषिकाको पनि मृत्यु भइसकेको हुने थियो र उनलाई बौराउन सकिँदैन थियो ।

जंगलमा चार घण्टासम्म कसैले नदेख्नेगरी उनको शरीर जमिनमा ढल्यो । यात्रुहरूले देखेपछि उनलाई एम्बुलेन्समा राखेर अस्पताल ल्याउँदा र उनको मुटु धड्किन सुरु गर्दा उनले ओभरडोज औषधि सेवन गरेको आठ घण्टा बितिसकेको थियो । चिसोले गर्दा उनको शरीरका कोषिका पूरै बिग्रिसकेका थिएनन् ।

तीन सातापछि अस्पतालले उनलाई डिस्चार्ज गरिदियो । नयाँ जीवन पाएपछि उनले बिहे गरिन् । हालसालै उनी आमा भएकी छिन् । उनको दाम्पत्य जीवन लोभलाग्दो किसिमको राम्रो छ ।